Linux / Unix sistemi kullanan kişiler dosya sahiplerini ve izinlerini değiştirmek istedikleri zaman bunu komut satırı kullanarak gerçekleştirebilme imkanına sahip olabilmektedir. Rehberimizde sizlerle komut satırı kullanarak dosya sahiplerini ve izinlerini ayarlayabilme hakkında bilmeniz gereken her şey hakkında bilgi vereceğiz. Bu işlemi yapmak için chmod ve chown komut satırlarını kullanabilirsiniz.
Sizlere sunacağımız adımları gerçekleştirmeden önce komut satırına erişim izninizin bulunması gerekmektedir.
Komut satırları arasında kullanacağınız chmod komut satırız sizlere klasörlerinizin ya da dosyalarınızın izinlerini değiştirme noktasında yardımcı olacaktır. Genel anlamda bir dosyada üç kullanıcı türü belirleyebilmeniz mümkündür. Bu kullanıcı türleri ve özellikleri şu şekildedir:
Dosya izinlerini ve sahiplerini görüntülemek istediğiniz zaman 1s – 1 komutunu kullanmalısınız. 1s – 1 dosya1.txt komutunu girdiğiniz zaman sizlere şu gösterilecektir:
Sizlere dosya dizinini okuma noktasında detaylı bilgi paylaştıktan sonra şimdi girmiş olduğumuz chmod komutuna göre dönebiliriz. Bu komutu kullanarak bir dosyanın ya da klasörün sahip olduğu izinleri değiştirebilme imkanına sahip olursunuz. Bu noktada numaraları ekleyerek basit bir değiştirme adımına gidebilirsiniz. Komut dizininde her dosya izin türünün kendine ait bir numarası bulunmaktadır. Bu numaralar ise şu şekildedir:
Sizlere vermiş olduğumuz örnekte eğer file1.tx dosyasının sahip olduğu izinleri şu şekilde ayarlamak isteseydik:
Yazmamız gereken komut şu şekildedir:
İncelenmiş olduğu zaman bu komutta yer almakta olan her bir numara kullanıcıların türlerini ve izinlerini temsil etmektedir. İlk sayı olan 7’yi elde edebilmek için 4, 2 ve 1 sayılarını toplamanı gerekir. 4 + 2 +1: 7 Bu sayı bütün izinleri kapsadığı anlamına gelmektedir. İlk numara bizlere dosyanın sahibinin sahip olmuş olduğu izinleri göstermektedir. İkinci sırada yer almakta olan sayı ise 4’tür. İkinci sıradaki bu sayı read yani okuma iznini göstermektedir. Bu izin grup üyelerinin dosyayı okuyabildiğini gösterir. Üçüncü sırada yer almakta olan sayımız ise 6’dır. 6 sayısını elde etmek için 4 ve 2’yi toplamamız gerekecek. Üçüncü sıradaki bu sayımız ise dosyaya erişimi olan diğer türündeki kişilere dosyayı okuyabilme ve yazdırabilme imkanını verdiğimizi gösterir. File1.txt ise bu izinleri vermiş olduğumuz dosyanın adı şeklindedir.
Dosyaların izinlerinin yönetilmesi sırasında kullanılan en yayın değerler ise şu şekildedir:
Dizinlerde yer alan en yaygın izinler şu şekildedir:
Dosyalarının izinlerini değiştireceğiniz sırada chmod komutunu kullanmak istediğiniz takdirde bunun başka kullanım şekilleri de bulunmaktadır. Yalnız bunlardan birisini öğrenerek her seferinde onu kullanmanız sizin için daha takip edilebilir olacaktır.
Sizlere chmod komut satırının kullanımı hakkında bilgi verdik. İzinleri düzenleyebilmek için Chown komut satırını kullanabilme imkanınız da bulunmaktadır. Chown komutunun en temel kullanım şeklinin ise şu şekilde olduğunu görebiliyoruz:
Sisteminizde “Demo.txt” adına sahip olan bir dosyanız bulunuyorsa ve bu dosyanın sahibini “emre” grup sahibini ise “öğrenciler” olarak ayarlamak istediğiniz noktada kullanmanız gereken komut satırı şu şekildedir:
Örneğimizde de görmüş olduğunuz gibi dosyanızın sahibiyle grup isimlerini ayıracağınız noktada : sembolünü kullanmanız gerekir. Sadece dosyanızın adını değiştirmek istediğiniz noktada ise kullanmanız gereken komut şu şekildedir:
Grup isimlerini değiştirmeden sadece dosya sahibinin adını değiştirebilmeniz mümkündür. Bu şekilde bir komut yazdığınız zaman grup sahibinizde değişim olmayacaktır. Dosya adınızı aynı tutup grup sahibini değiştirmek istediğiniz zaman ise kullanacağınız komut satırı şu şekildedir:
Bu komut satırınızı girdiğiniz zaman ise sadece grup sahibi değişim gösterecektir.
Bu her iki seçenekte de kullanılabilmekte olan bir özyineleme ise –R komutudur. Bu seçeneği kullanan kişiler genel anlamda belirlenmiş olan klasörler içerisindeki izinler, sahipleri ve ilk klasörün içerisinde yer alan bütün dosya ile klasörleri değiştirebilmektedir. Yalnız bu seçeneği kullandığınız sırada çok dikkatli olmanız gerekir. Çünkü; sistemde yer alan bütün izinleri ve sahipleri değiştirebilirsiniz. Bu da sisteminizde büyük arızalar yaşanması gibi durumlar ortaya çıkmasına sebep olabilir. Kullanabileceğiniz diğer komutlar ise şu şekildedir: